Dzisiaj bez technologii nie da się prowadzić biznesu. Firma musi „rozmawiać” i wymieniać informacje poprzez różne systemy z całym otoczeniem biznesowym. Najczęściej robi to poprzez API – technologię, która pozwala dostać się do zasobów systemu po stronie back-end i udostępnić je na zewnątrz w kontrolowany sposób. API to termin techniczny, ale ma znacznie większy wpływ na rzeczywistość biznesową, niż mogłoby się wydawać. Warto na to spojrzeć z biznesowej perspektywy i traktować API jako produkt, który wpływa na przychody i którym można świadomie zarządzać.
API is all around
Nowoczesne produkty i usługi powstają na styku i z połączenia wielu różnych systemów informatycznych, kanałów dostępu czy też wymiany danych między nimi. Co więcej – różne cyfrowe usługi i zasoby są udostępniane wzajemnie przez firmy, łączone ze sobą i na tej podstawie tworzą wartość dodaną lub nawet zupełnie nowy biznes. To właśnie API umożliwia standardowe mechanizmy udostępniania danych i funkcjonalności. Dzieje się tak na przykład wtedy, gdy wynajmujemy pokój na wymarzony wyjazd przez popularny serwis rezerwacyjny i wcale nie musimy sprawdzać dostępności tego pokoju bezpośrednio w hotelu. Albo gdy płacąc za zakupy w naszym ulubionym sklepie internetowym możemy w nim zalogować się do naszego konta bankowego poprzez moduł operatora płatności, a następnie śledzić przesyłkę, korzystając z modułu udostępnionego przez firmę kurierską.
Świadome zarządzanie dostępnymi zasobami API, tak aby przynosiły one wymierne korzyści finansowe, staje się dzisiaj bardzo ważnym aspektem zarządzania nowoczesnym biznesem.
API stało się kluczem umożliwiającym transformację cyfrową i tworzenie „zwinnych” firm. Termin „ekonomia API” reprezentuje rzeczywistość, w której posiadane API stają się właściwie produktami firmy i to dzięki nim może być tworzona nowa wartość biznesowa. W digitalowo zaawansowanych firmach każdy produkt czy usługa może być przemyślana od początku jako zbiór reużywalnych komponentów oprogramowania, udostępnianych przez API. Dzięki temu możemy tworzyć kolejne projekty czy produkty szybciej i bardziej efektywnie.
Odczarować API
Tradycyjnie API pozostaje w domenie działów IT, co wydaje się naturalne. Jednak aby w pełni wykorzystać ich potencjał aspekt technologiczny należy uzupełnić o czysto biznesowe spojrzenie. Precyzyjnie rzecz ujmując, takie spojrzenie powinno poprzedzać technologię. Dyskusja na temat API musi uwzględniać całościową strategię firmy, aby interfejsy API były przeznaczone do szerokiego użytku, a nie rozwijane „ad hoc”, „tu i teraz”. Jeżeli pozostajemy jedynie na poziomie usługi technologicznej, to dla wielu ludzi biznesu API pozostanie obszarem niezbyt ekscytującym i trudnym do zrozumienia. Dlatego warto „odczarować” API w firmie i sprowadzić je do poziomu zagadnienia biznesowego (API jako produkt). W odróżnieniu od aspektu czysto technologicznego, który i tak będzie nierozerwalnie za nim stał, aspekt biznesowy powinien być zdecydowanie łatwiejszy do zrozumienia dla menedżerów spoza działów IT.
API biznesowe to zasoby, dane lub usługi (np. konta, katalog produktów, a głębiej cena, status zamówienia czy rekord klienta), które mogą być udostępnione do wykorzystania zarówno wewnątrz organizacji, między działami, jak i poza nią. Firma może zatem udostępniać swoje API, ale może także integrować się z API zewnętrznymi, dostępnymi na rynku. W obu przypadkach musi być na to przygotowana biznesowo, procesowo i technologicznie.
Aby jak najlepiej wykorzystać możliwości jakie daje API, biznes i technologia powinny blisko współpracować, a sam proces powinien zostać wyniesiony do poziomu międzydziałowego projektu. API sprowadzone do czysto technologicznego zagadnienia, czyli architektury, bezpieczeństwa, sposobu wymiany danych i technicznej implementacji – w dzisiejszych czasach to za mało. Te wszystkie ważne wdrożeniowe aspekty API trzeba pogłębić i poprzedzić analizą biznesową.
Taka szersza analiza powinna identyfikować potencjalne zasoby firmy, które mogą być udostępniane poprzez API, określać w jaki sposób API może być „uproduktowione”, definiować odpowiedzialność biznesową, model zarządzania oraz uwzględniać aspekty prawne, w tym prywatność. Idealnie będzie, jeżeli obejmie ona również plany i sposoby monetyzacji API oraz kryteria i wskaźniki sukcesu. Tak przemyślane i opisane podejście będzie kompletną inicjatywą – strategią biznesową, która ułatwi świadome zarządzanie tym elementem biznesu wraz z jego rozwojem.
Jak strategia API wpływa na biznes?
Przemyślana i zdefiniowana strategia API wpływa na wiele aspektów działalności firmy. Najważniejsze z nich to szybkość i zwinność firmy, zasięg biznesu i kanału działania oraz tworzenie nowej wartości wewnątrz organizacji.
- Szybkość i zwinność firmy
Szybkość i zwinność działania, a w efekcie – „time-to-market” nowych projektów, produktów i usług to zazwyczaj jest pierwszy, namacalny efekt, którego doświadczają firmy wdrażające strategię API. Tradycyjne, skomplikowane systemy IT mogą zmieniać się w określonym tempie. Zazwyczaj jest ono jednak niewspółmierne do oczekiwań po stronie biznesu w organizacjach. Z drugiej strony próba wymuszenia szybkich zmian w kluczowych systemach przedsiębiorstwa może spowodować awarię lub zagrożenia bezpieczeństwa. Uruchomienie usługi biznesowej wymaga albo dostosowania terminu do długiego czasu wdrożenia zmian w systemach „core’owych” firmy albo w najlepszym razie dodatkowych zasobów programistycznych (a więc dodatkowych kosztów), aby przyśpieszyć zmiany. Jeżeli wcześniej odpowiednio przemyślimy i zaplanujemy strategię API, wówczas możemy przygotować konkretne zasoby oraz elementy systemów IT do wykorzystania przez biznes w celu tworzenia innowacyjnych produktów i wzbogaconych usług.
- Zasięg biznesu i kanały działania
Firma może łatwo dotrzeć do nowych segmentów rynku i pozyskać nowych klientów, jeżeli poprzez API odpowiednio przygotuje swoje zasoby dla partnerów biznesowych.
Przykładowo – odpowiednio przygotowane API, dotyczące specyfikacji produktów, ich bieżącej ceny, a także aktualnych stanów magazynowych, umożliwia zwinne otwieranie nowych kanałów dystrybucji w postaci niezależnych dystrybutorów i pośredników internetowych.
- Tworzenie nowej wartości wewnątrz firmy
Duże organizacje, składające się z wielu niezależnie działających linii biznesowych lub oddziałów międzynarodowych, mogą zyskać na wzajemnej wymianie danych i zasobów. Odpowiednio wyegzekwowana strategia API pozwoli na kontrolowaną, elastyczną i bezpieczną wymianę danych między nimi. Na tej podstawie mogą powstać nowe produkty i usługi uwzględniające wykorzystanie zasobów i funkcjonalności z innych linii biznesowych bez potrzeby tworzenia ich na nowo a jedynie poprzez integrację.
Jak zidentyfikować i opisać API jako produkt?
Z biznesowego punktu widzenia odpowiednia identyfikacja API może zdecydować czy przyniesie on firmie oczekiwane korzyści. Biznesowo opisane API koncentruje się na odpowiedzi na poniższe kluczowe pytania:
- Jaki jest cel API?
Dlaczego go potrzebuję i co chcę osiągnąć? Czy główny cel koncentruje się na dodatkowym przychodzie z istniejących usług, nowych kanałach dystrybucji, stworzeniu nowych produktów lub usług czy też szybszym „time-to-market”? Może API jest wymagane aby spełnić regulacje prawne?
- Kto jest głównym odbiorcą i jakie są jego oczekiwania?
Zazwyczaj odbiorcy API mogą być zdefiniowani w oparciu o doprecyzowanie takich segmentów jak odbiorcy wewnętrzni (np. działy lub linie biznesu), odbiorcy biznesowi (np. partnerzy, dystrybutorzy, dostawcy), zewnętrzni deweloperzy (którzy w oparciu o nasze API będą w stanie rozszerzyć możliwości swoich systemów, usług lub produktów) oraz konsumenci/klienci tzn. odbiorcy finalni usług lub produktów. Przygotowując taką segmentację, warto sobie odpowiedzieć na pytania, czego oczekują poszczególne grupy odbiorców oraz jakich zasobów wewnętrznych firmy to dotyczy.
- Jakie usługi i zasoby firma jest w stanie udostępnić w formie API?
W jaki sposób możemy pogrupować i „uproduktowić” cyfrowe usługi i zasoby w formę przyjaznych API?
- Jak wygląda model biznesowy?
Jaki jest potencjał do monetyzacji API? Jak będzie to zrealizowane? W jakim modelu, na jakich warunkach i zasadach jesteśmy w stanie udostępnić usługi i zasoby poprzez API na zewnątrz?
Zauważmy, że na tym poziomie nie dotykamy jeszcze zupełnie kwestii IT, takich jak architektura, bezpieczeństwo, sposób realizacji wymiany danych czy samej technicznej implementacji.
Kto powinien być odpowiedzialny za egzekucję API biznesowego?
Podstawowy błąd polega zwykle na zleceniu tej inicjatywy zespołowi składającemu się wyłącznie ze specjalistów IT. W zależności od wielkości organizacji oraz skomplikowania inicjatywy, w proces może być zaangażowanych wiele osób. Dlatego warto przewidzieć rolę Menedżera Produktu API, który będzie biznesowo odpowiedzialny za tę inicjatywę, jej koordynację na linii biznes – dział IT – partnerzy oraz za komunikację w projekcie. Konkretnie Menedżer Produktu API powinien być odpowiedzialny za:
- rozmowy z interesariuszami biznesowymi, aby zidentyfikować usługi i produkty wewnętrzne, które mogą być oferowane jako biznesowe API, a jednocześnie z drugiej strony – oczekiwania biznesu w stosunku do planowanych inicjatyw API,
- „uproduktowienie” API tzn. opisanie API jako niezależnego produktu do stworzenia z uwzględnieniem celów, odbiorców, warunków i zasad udostępniania API,
- pracę i konsultacje z programistami, odpowiedzialnymi za stworzenie API,
- komunikację i raportowanie w zakresie osiąganych postępów i rezultatów projektu.
Zespół rozwijający biznesowe API oczywiście powinien mieć dedykowane zasoby i wsparcie w zespole IT. API Developer (lub zespół developerów) będzie tworzył API na podstawie potrzeb biznesowych. Dodatkowo należy pamiętać o zaangażowaniu osoby odpowiedzialnej za bieżące wsparcie egzekucji API np. obsługę środowiska, skalowalność, dostępność i wydajność (rola API Operations). W firmie niezbędne jest też wsparcie na wyższym poziomie niż Menedżer Produktu API. Dlatego należy uwzględnić rolę Lidera Strategii API, który będzie napędzał całą inicjatywę. W tej roli kluczowe znaczenie mają możliwości wsparcia egzekucji i przełożenia celów biznesowych API na rzeczywiste zmiany organizacyjne i procesy w firmie.
Uwzględnij API w swojej strategii
Aktualnie większość biznesów jest na nowo przemodelowanych z powodu ogromnego wpływu technologii na ich codzienne funkcjonowanie. Zarządzający, prędzej czy później, zdają sobie sprawę, że bez zrozumienia technologii nie da się prowadzić biznesu. W obecnej rzeczywistości integracje to nowa waluta a API to sposób, w jaki firmy mogą wymieniać i kreować wartość. Dlatego biznes, a nie tylko IT, powinien być zainteresowany potencjałem API i świadomie nim zarządzać.
