Produkty cyfrowe zakorzeniły się w naszym świecie na dobre. Towarzyszą nam zarówno w codziennym życiu, jak i w pracy. Technologie są z nami na rowerze, zakupach, w trakcie podróży, czy załatwiania spraw urzędowych. Możemy nawet przestać nosić analogowe portfele na rzecz walletów w telefonach, gdzie oprócz kart kredytowych możemy też mieć e-dowód osobisty i e-prawo jazdy.
Wszechobecność produktów cyfrowych obrazuje ilość aplikacji mobilnych dostępnych w sklepie google czy w appstorze. Astrid Eira w artykule “Number of Mobile App Downloads in 2022/2023: Statistics, Current Trends, and Predictions” opublikowanym w serwisie Finances Online Reviews for Business podaje szokujące liczby. W roku 2020 użytkownicy pobrali łącznie 218 miliardów aplikacji mobilnych! Oznacza to wzrost z 204 mld pobrań w 2019 roku. Około 3,57 mln aplikacji jest dostępnych do pobrania w Google Play (dane z sierpnia 2022 roku) i 2,09 mln w Apple App Store! Dla porównania, liczba ludności na świecie to ok. 8 miliardów! To oznacza, że statystycznie, jeden mieszkaniec naszej Planety pobrał w ciągu roku 27,25 aplikacji J
Jak w tym gąszczu wybrać najlepszą aplikację?
Celowo napisałam słowo „najlepszą”. Już dawno użytkownicy nie szukają aplikacji, która jest „ok” albo „może być”. Im więcej aplikacji przenika nasze życie, tym większe mamy wobec nich oczekiwania. Aplikacja, która dostarcza pewną funkcjonalność jest też oceniana przez użytkowników pod kątem łatwości obsługi, dostępności, szybkości, niezawodności i designu. Co w takim razie wpływa na odinstalowanie aplikacji? Wg badań przeprowadzonych przez badaczy z Nielsen, główną przyczyną podawaną przez Amerykanów odinstalowania aplikacji była utrata zainteresowania. Tę przyczynę podało aż 75% badanych. Nieprzydatność aplikacji wskazało 69% użytkowników, natomiast niekorzystny design był powodem odinstalowania dla 11% uczestników badania.
Dojrzałość projektowa
Projektanci produktów cyfrowych mają dużą świadomość roli, jaką odgrywają ich projekty w życiu użytkowników. Już nie trzeba nikogo przekonywać o ważności realnych potrzeb użytkowników. Jest to naturalne podejście, które na szczęście wyparło wiarę we własne umiejętności i kreatywność projektantów. Dobrze przeprowadzone badania powinny być wsparciem podczas podejmowania często bardzo trudnych decyzji projektowych.
W książce Igi Mościchowskiej i Barbary Rogoś-Turek „Badania jako podstawa projektowania User Experience”, możemy przeczytać, że „podstawowym celem badań jest (…) lepsze zrozumienie ludzi i kontekstu użycia danego produktu, tak aby uzyskać wiele inspiracji do możliwych rozwiązań, przede wszystkim na podstawie obserwacji i faktów, a nie samych deklaracji ustnych użytkowników.” Kolejnym z przytoczonych przez autorki przeznaczeniem badań jest weryfikacja rozwiązań, w bezpiecznym środowisku. Jeszcze przed tzw. „go livem”. Takie badania z użytkownikami mogą uchronić nas przed porażką i pomóc zaoszczędzić środki.
Metody ilościowe
Decydując się na badania ilościowe na samym początku musimy postawić hipotezę, a następnie na podstawie analizy danych ją zmieniać, przekształcać, modelować decyzje. o tej grupy badań należą m.in.:
Testy A/B
Testy polegają na porównaniu dwóch wariantów strony, aby wybrać lepszy z nich.
Ta metoda jest używana na istniejącym już produkcie, co umożliwia zbieranie statystyk w prosty sposób Warunkiem koniecznym jest to, aby strona, którą poddajemy testom skłaniała do wykonania konkretnego zadania, np. dodanie do koszyka, zapis do newslettera lub na wydarzenie. Najczęściej w ramach testów modyfikuje się na stronie treści nagłówków, śródtytułów, haseł reklamowych, przyciski CTA- ich kolory, wygląd, napisy, ułożenie na stronie. Skraca się ilość pól w formularzach lub zmienia ilość i typ wymaganych danych. Ogólny rozkład elementów na stronie lub całkowita zmiana koncepcji graficznej strony. Ważne jest, aby nie poddawać testom całych stron, a jedynie jej poszczególne elementy. Testowanie zbyt dużej ilości elementów jednocześnie spowoduje, że wynik będzie nie jasny i trudno będzie określić, która z zastosowanych zmian przyczyniła się do wzrostu konwersji. Użytkownicy, którzy biorą udział w testach A/B są nieświadomi swojego udziału, natomiast próba powinna zależeć od ruchu na stronie, ale zazwyczaj powinni to być nowi użytkownicy.
Eye-tracking
Badanie polegające na postrzeganiu wzrokowym interfejsów za pomocą rejestracji ruchów gałki ocznej respondentek i respondentów.
Dzięki tej metodzie badawczej możemy dowiedzieć się gdzie użytkowniczka lub użytkownik patrzy, ale także sprawdzić w jakiej kolejności skanuje ekran i jak długo skanuje poszczególne elementy strony. W trakcie badania możemy również sprawdzić, które elementy na stronie są ignorowane i pomijane. Zaletą tego badania jest to, że możemy sprawdzić nieświadome zachowania użytkowników i użytkowniczek, co jest bardziej obiektywne niż deklaracje. Przebieg takiego badania polega na przyglądaniu się interfejsowi lub wykonaniu na nim zadania zgodnie ze scenariuszem, a eytracker śledzi i nagrywa ruch gałek ocznych. W praktyce metoda ta jest bardzo rzadko wykorzystywana ze względu na wysokie koszty. Dużo tańszym zamiennikiem tego badania są heatmapy. Polegają one na analizie ruchów myszki i kliknięć. Na tej podstawie są budowane mapy, które pokazują, w której części strony ruch był największy, czyli najcieplejsze punkty.
Card sorting
Metoda wykorzystywana na etapie budowania architektury informacji stron i serwisów.
Dzięki zastosowaniu tej metody dowiadujemy się już na samym początku gdzie użytkowniczki i użytkownicy spodziewają się znaleźć daną treść lub informację. Badanie polega na pogrupowaniu i uporządkowaniu karteczek z nazwami, np. produktów, które będą znajdować się na stronie lub elementów nawigacji serwisu. Wynikiem tego badania jest zbudowanie zrozumiałej struktury serwisu z pogrupowanymi w intuicyjny sposób procesami.
Metody jakościowe
Mają za zadanie zdefiniowanie problemów i poznanie potrzeb użytkowników, na podstawie obserwacji i rozmów Dzięki nim możemy zrozumieć pewne zjawiska, problemy i ich przyczyny. Do tej grupy badań należą, m.in.:
Wywiady indywidualne
To najbardziej popularna metoda badań społecznych. IDI (ang. In depth interviews) polegają na rozmowie badacza i respondenta na jasno określony temat i skupieniu się na konkretnym obszarze. IDI zdobyły popularność dzięki temu, że mają naturalny charakter rozmowy. Zarówno uczestnik, jak i prowadzący prowadzą swobodną rozmowę, co sprzyja otwartości respondenta. Również prowadzący spotkanie ma większą swobodę w kierowaniu rozmowy i zadawaniu pytań pogłębiających dany obszar. Pogłębione wywiady indywidualne są uniwersalną metodą badawczą, która pozwala na lepsze poznanie i zrozumienie doświadczenia użytkownika. Pomaga rozpoznać wzorce zachowań oraz odnotować opinie o danym produkcie.
Testy użyteczności
Polegają na testowaniu interfejsu przez użytkownika według opracowanego wcześniej scenariusza zadań. Osoba, która wykonuje zadania jednocześnie opowiada na głos co robi, krok po kroku i dzieli się swoimi przemyśleniami i odczuciami.
Spotkanie zazwyczaj jest nagrywane, dzięki czemu na każdym etapie analizy prowadzący może odtworzyć przebieg spotkania Spotkanie może być również obserwowane przez osobę trzecią, której głównym zadaniem jest sporządzanie notatek z wywiadu.
Badanie użyteczności można prowadzić na każdym etapie projektu. Jego głównym celem jest sprawdzenie, jakie problemy mają użytkownicy, co im się podoba, gdzie trafiają na przeszkody, jak je rozwiązują i czy w ogóle potrafią je rozwiązać. Testowanie rozwiązań cyfrowych można przeprowadzić na wcześniej przygotowanych interfejsach, które jeszcze nie zostały zaprogramowane (np. w Adobe XD lub Figmie), lub na papierowych szkicach.
Audyty eksperckie
To podstawowe narzędzia do badania użyteczności produktów cyfrowych. Głównym celem audytów jest znalezienie kluczowych problemów w produkcie cyfrowym i zarekomendowaniu rozwiązań. Eksperci w trakcie audytu przechodzą wszystkie ścieżki dostępne dla użytkowników i wyłapują błędy. W trakcie analizy kluczowe jest doświadczenie eksperta w dziedzinie user experience. Zazwyczaj dodatkową pomocą stanowią heurystyki Nielsena, które mogą stanowić checklistę w trakcie analizy.
Podsumowanie
Na rynku jest coraz więcej dostępnych narzędzi badawczych. Rośnie też świadomość dotycząca tego jak istotne są badania w trakcie procesu projektowego. Jak więc wybrać tę najlepszą? Nie ma jednej odpowiedzi na to pytanie. Najlepiej jest stosować triangulację metodologiczną, która polega na zbieraniu danych za pomocą różnych metod, następnie porównywania ich i łączenia wyników. Dzięki temu mamy bardziej pogłębioną wiedzę, obarczoną mniejszym błędem poznawczym.
Najważniejsze jest jednak, aby nie rezygnować z badań – zbierać dane w metodologiczny sposób i nie ufać wyłącznie własnej intuicji.
FAQ
Jak wybrać odpowiednie metody UX?
Aby wybrać odpowiednie metody UX, rozważ połączenie podejść jakościowych i ilościowych. Metody jakościowe (np. indywidualne wywiady, testy użyteczności, badania etnograficzne) dostarczają dogłębnego zrozumienia zachowań użytkowników, podczas gdy metody ilościowe (np. testy A/B, analiza danych, sortowanie kart) oferują mierzalne i nieobciążone dane do identyfikacji obszarów wymagających poprawy. Wybieraj metody w oparciu o pytania badawcze, które chcesz odpowiedzieć, takie jak "dlaczego" użytkownicy zachowują się w określony sposób lub "jakie" zachowania prezentują.
